چاغی و تفتان اے بلین ڈالرانی ملٹی نیشنل کمپنی اے پروجیکٹ ۔ ریکوڈیک و سیندگ علاقہ اے بلوچانی بزگی و واری
چاغی و تفتان اے بلین ڈالرانی ملٹی نیشنل کمپنی اے پروجیکٹ ۔ ریکوڈیک و سیندگ ۔ علاقہ اے بلوچانی بزگی و واری
عزیز بلوچ ۔ بلوچی ٹی وی
پلھیں بلوچستان ، چاغی ، دالبندن ءِ ویرانیں ھند و کرنانی آتش فشانءِ کوە و آہی جہلگمیں زمین ءِ چیرچہ قدرتی خزانہ آن پر ءُ سرریچ انت . گلیں گوشداروگاں انچش کہ اے کوە و ریکانی چیرا بے بہاہیں و بے حسابیں قدرتی خزانہ من میلانی حساب ءَ گلزمینءِ دلبندءَ کل انت ھمۓ پیما مزنیں اختلافات ، کرپشن و سازشانی چیریں ءُ سربستگیں راز ھم کل انت ءُ اُمیت اِنت اے بازیں راز یک روچے المءَ بلوچ راجءِ دیما پدر بنت ۔
ماں نوزدە صد و ھفتاد و ھشت ءَ اندازگ ھفتاد کلومیٹر ئے علاقہ جیالوجیکل سروےءِ رِدءَ مزنیں حسابءَ ریکوڈِک ءِ برزیں ریکانی درمیان ءَ ماں چاغی ءَ درگیجگ بوتگ ۔ ماں بیست ہزار و داہ ( 2010) ءِ سال ءَ کینیڈین کمپنی بیرک گولڈ و چلی اے کمپنی انتوفیگستاں گروپ ءَ چہ آسڑیلیا ئے کمپنی بی ایچ پی ءَ ریکوڈک ءِ ٹھیکہ زرتگ ۔
دوئیناں تھیتان کمپنی ءِ نام ءَ ریکوڈِک ءِ پروجیکٹ بنا کرتگ ۔ زانتکارانی پٹ و پول ءِ رِدءَ ریکوڈِک چہ دگنیا ءِ پنچمی مستریں سہربزاں تلاہ ءِ خزانہ آں سرکیل تریں جاہاں یکۓ - جیالوجیکل ایکسپرٹ آنی پٹ و پول آنی کمکءَ پدر کنگ بوتگ کہ کساسءَ دوازدەٹِک (بزاں اشارعیہ ) سۓ ملین ٹن کاپر و بیست ملین و نو ٹِک سہراِدءَ کل اِنت ۔
دری کمپنی ٹی سی سی اے پٹ و پول ءِ رِدءَ دولکھ ٹن کاپر و دولکھ و پنجاە ہزار ( اونس ) سہر ہر سالءَ در کیت تنکہ پنجاە او شش ( 56) سال ریکوڈک اےپروجیکٹ ھمۓ پیما مانیت۔بیرک گولڈ و چلی اے ماہینگ کمپنی ٹی ٹی سی اے مطابق آە آوانہ یک پواینٹ و چاردە ملین چہ کاپر و دو پواہینٹ و پنچ بلین چہ سہر اے طلا بیزان ٹوٹل سۓ پواینٹ و شست و چار بلین (3.64) ڈالر ہر سال فائدگ رسیت ۔
دری کمپنی ٹی ٹی سی ءَ حساب جتگ کہ تاں پنجا و شش (56) سال ءَ آوانءَ دوسد ( 200) بلین ڈالر فاہیدگ رسیت ۔ بلے دری کمپنی و قبضہ گیریں ریاست ءِ اے حساب غیر متنازعہ ءُ ابید پلا مُرزیں ایکسپرٹ آں رد کرتگ ۔
آہانی رِدءَ اصلیں منافح باز زیات ءُ تاں چارسد بلین ڈالرءَ اِنت کہ آئرءَ پاکستان ءُ دری لُٹ ءُ پُل کنوکیں کمپنی پہ زانت کم گُشئنت تاں کہ اصلیں ھال چہ بلوچ راج ءِ چماں اندیم بہ بیت۔ ریکوڈ کءِ سائٹ اءِ اڈ کنگ ءَ ٹی ٹی سی کمپنیءِ مطابقءَ سۓ پوائنٹ و سۓ ( 3.3) بلین ھرچ کیت ۔۔ ایشی تہا مائیننگ کمپنی اے اڈ کنگ و برجا دارگ ، پراسیسنگ سہولت و پائپ لائین چہ ریکوڈک چاغی آە بیگر تا گوادر پورٹ آە سر کنگ ۔ چہ پاہیپ لائن ءَ( کنسنڑیٹ سلری ) گوادر سی پورٹ ءَ ایکسپورٹ بنت و چہ گوادر پورٹ ءَ آپی آہل ٹینکر آنی زریعہ درانڈیھ برگ بنت و قیمتی ئیں معدن بزان سہر و زر پاککاری بزاں ریفانری ءِ گُشادکاری آں ماں درانڈیھ ءَ کن انت ۔ قبضہ گیریں ریاست و و گوستگیں بلوچستان ءِ نام گِپتیں صوبائی حکومت ءَ ھمۓ اعتراض کرتگ کہ ریفاینری باید انت کہ من پاکستان ءَ بہ بیت دری ملکاں خام مال برگ مہ بیت ۔ بلے بیرک گولڈ و چلی مائننگ کمپنی ایفتافگوستاں گروپ دوسد ملین ڈالر ریکوڈیک پروجیکٹ اے سرا پیسرا ھرچ کتگ ۔ ٹی ٹی سی ءَ وتی انوسٹمنٹ ءِ پہریزگ ءِ ھاترا ماں بین الاقوامی کورٹ ءَ قبضہ گیریں ریاست وملام خوریں بلوچستان حکومت ءِ حلاف کیس کتگ ۔
بلاآخر ٹی ٹی سی وتی انٹرنیشنل اپیل واپس زرت ۔ و آھری کمپنی اے افیشل بیان مئ بیست ہزار و سیزدە ( مئ ٢٠١٣) پدر کنت کہ کمپنی وتی حرجانہ ، ھرچ و درچ کہ ریکوڈیک پروجیکٹ ءِ سرا کرتگ و قبضہ گیریں ریاست ءَ وت معاہدە پروشتگ ۔ نوں انٹرنیشنل کورٹ ءَ کیس پچ کتگ زوت وتی فیصلہ ءَ ہمے زوتاں دنت ۔
بازیں رپورٹانی رِدءَ سیکریٹ ڈیل ٹی ٹی سی و چائینا ءِ درمیانءَ چیرادری ( بیک روم ) آں بوہگاں انت ۔ بلے بلوچستان ءِ نام گیپتیں وزیر اعلی ڈاکٹ مالک بلوچ اے ھبرءَ نہ منیتءُ گشیت کہ من " ھیچ بر ریکوڈک ءِ پروجیکٹءِ داد ءُ گپت نہ کناں "
بلے بدقسمتی ءَ ڈاکٹر مالک ءِ گوستکیں سِلھیں کارپد وت ثبوت انت کہ آئی دست ءَ ھیچ نہ بیت ۔ و نہ کہ بلوچ راج آئی دروگیں عہد و پیمان آنی سرءَ باور کنت ۔ بلوچ لبریشن فرنٹ ءِ نمائندە گہرام بلوچ دە اکتوبر دو ہزار و چاردە ( 10/2014)وتی بیان ءِ تہا گوشیت " ہما دری کمپنی کہ گوں قبضہ گیریں ریاست ءَ پیمان بندیت و بلوچستان ءِ قدرتی معدن آں بیدئے بلوچ راج ءِ منشا ءَ پلیت و بارت ما تچکءَ آہان ءَ گُشیں کہ ماچُشیں معادە ،قول ءُ قراراں نہ منیں ءُ سکی ءَ آواں توار بِر جنیں کہ ماوتی راجی مڈی آنی لُٹ ءُ پُل ءَ گو ں سلحہ آں دیما اُشتین ۔ آئی تہا تھیتان کمپنی و ٹی ٹی سی ھم ھور انت۔ " بلوچ لیبریشن فرنٹ اے بیان ءَ صاف پدرانت کہ بلوچ راج ھچ دری کمپنی ءَ اجازت نہ دنت کہ آ بلوچ راج ءِ معدن ءَ نام گپتیں ملام خوریں قوم پرستیں سروگ قبضہ گیریں ریاستءِ ھواریءَ وتی پیروکی میراث ءِ وڑءَ وتی سرءَ بہرئے بکن اَنت ۔بلوچ لبریشن فرنٹ ءِ نامی ئیں کمانڈرڈاکٹر الله نظر بلوچ وتی ٹویٹ ئےءَ گوشیت ۔" ملٹی نیشنل کمپنی وتی زران ھشکءَ زوال مہ کن اَنت پرچیکہ بلوچ قوم ھچ کسںءَ اجازت نہ دنت کہ ھرکس پہ زور و زبردستی آوانی قدرتی معدناں بُزوریت و بہ بارت "
ریکوڈِک ءِ نزدیک ئے سندک ماہننگ پروجیکٹ کہ " میٹرجیکل کارپوریشن آف چاہینا " ( ایم سی سی ) تنۓ وھدیں رپورٹ آنی ردا بیست و دو بلین روپئ من انویسٹ کرتگ ۔ قبضہ گیریں ریاست ءَ معاہدە ءِ رِدءَ ھبدہ بلین روپئ ھرچ نہ کرتگ ۔ انچش کہ اے ناکامیں ریاست ھچ جاە وتی قول و کرار ءَ نہ اوشتی ھمۓ پیما گو دری کمپنی آن ھم رِپک ءُ ھنر کنت ۔ پمۓ ھاترا اسلام آباد و فیڈرل گورنمٹءَ نوکیں پروپوزل ئے اڈ کرتگ گوں صوبہ بلوچستان ءِ حکومت ءَ کہ مائینگ ءِ مالک نون صوبہ انت فیڈرل حکومت نہ انت ۔ نون چاہناءِ کمپنی ( ایم سی سی ) لوٹ کرتگ کہ قبضہ گیریں ریاست منی بیست و ھفت بلین ءَ بدنت ۔
انسانی حقوقءِ پادمالی ءِ الزام ریکوڈک کمپنیءَ مان ایدگہ دگنیا ڈیھ ءَ جتگ ۔ من ھمۓ زوت آە بیرک گولڈ کمپنی اے ھلاپ ءَ ماں دگنیا ءِ ایدگہ ملکاں ھم مزنیں چست و ھیر بوتگ ۔ ماں رپورٹ آنی ردا دو ہزار نو و دو ہزار و دو ہزار و یازدە ءَ ماں پوپا نیو گینیا ءِ لوکل مردمانی مزنیں ھلک ئے لوگ بیرک گولڈ کمپنی ءِ سیکورٹی آفیسرءَ بن داتگ ۔آوانی گناە ھمیش انت کہ مائیننگ کمپنیءِ کش و گورا نندوک بوتگ انت ۔ و کمپنی سیکورٹی آفیسرا بازیں لوکل کسانے جنک زھگ ھراب کرتگ انت ۔ بلکل ھمۓ پیما بیرک گولڈ کمپنی باروا تنزانیہ ھم رپورٹ داتگ ۔ کہ مائیننگ کمپنی ءِ کش و گورءِ آبادی ءِ جنیادمانءَ ھراب کتگ و لوکل مردمانی سرا تیر گواری کتگ و کشتگ انت ۔ بیرک گولڈ اے درستیں الزام آں نہ من ایت ۔ بلے ورلڈ مائیننگ واچ ویب ساہیٹ رپورٹ داتگ کہ بیرک گولڈ کمپنی آە پوپا نیوگینیا و تنزانیہ اے ( ویکٹم آنہ کمپنسیشن ) حرجانہ داتگ ۔
دری ملٹی نیشنل کمپنی و قبضہ گیریں ریاست اے ریکوڈیک و سیندک پروجیکٹ آں باوجود مان علاقہ ءِ مردمانی زندیں تہا ھیچ گہتری نہ اھتگ ۔ چاغی دگنیا اے درستیں پد منتگیں علاقہ چہ یکیں ۔بلوچ سروگ و نیبشتہ کار واجہ ثناالله بلوچ نبشتہ کنت " صرف شش فیصد مردمانءَ ورگ ءِ آپ دستیاب انت ۔ پنچ فیصد مردمانءَ بجلی ءِ آسراتی است ، ھودا یک کالج یا ٹیکنیکل ٹریننگ سنٹر ئے ھم نیست ۔ پبلک اسکول قبضہ گیریں ریاست ءَ پہ زانت تباە و بند کرتگ انت ۔ آوانی جاەءَ ریاست ءَ مذہبی مدرسہ پچ کرتگ ۔ چاغی ڈسٹرکٹ دالبندن ریاست ءِ مدت ءَ مذہبی دہشت گردانی نیوکلیس اڈھہ جوڈ کرتگ ۔ بازیں جہادی گروپ ۔چوشکہ جیش محمدی ، لشکر اے طییبہ ، حرکت المجاہیدین و جماعت و دعوی درستیں من علاقہ ءَ ھست ءُ زوراک انت
اے انگت مزنیں سوالیہ نشان اے کہ قبضہ گیریں ریاست ئے جندئے تہا اے صلاحیت و ریسورسز است انت کہ ریکوڈِک پروجیکٹ ءَ برجا داشت کرت بہ کنت ؟ البتہ منافح خوریں قبضہ گیریں ریاست وتی جہد و کیمپین ءَ ہر پیما بر جا داریت و وتا بلوچستانءِ قدرتی بے حسابیں بلوچ راج ءِ معدنانی مالک لیکیت ۔ تری پہ وتی نپ و فائیدگ ئے ھاترا بلوچ قوم ءِ قدرتی دولت آں ٹی ٹی سی یا ڈننی ملٹی نیشنل کمپنی آنی دست آە رہن بہ کنت ۔ بلوچ راج اے گلزمین و آہی زمین اے چیریں بے بہاہیں خزانہ گوں بے رحمیءَ نیلام انت ۔ و ایشی تہا نام گیپتیں ملام خوریں بلوچ سروگ ، وزیر اعلی ، وزیر و گزیر ھم گون انت ۔ ھمینکس کہ ایشانی دست ءَ بیت وتی بزگیں راج ءِ ھونانی چوشگءَ سیر نہ کن انت ۔ پہ وتی زاتی ، قبائلی ،خاندانی ، وشی و آسراتی ءَ قبضہ گیریں ریاست ، و مفاد پرستیں بلوچ سروگان ءَ گوں بلوچ راجءِ اجتماعی مفاد و آوانی بنکی حق ءِ دہیگ ۓ ھیچ گم نیست ۔ و بلوچ راج ھم نی سرپد انت ۔
correction - TCC acronym stated as TTC
